Wat is een afwijkend uitstrijkje?

Een afgenomen uitstrijkje wordt opgestuurd naar een laboratorium voor cytologisch onderzoek. Dat is een onderzoek waarbij door een analist met een microscoop naar de afgenomen cellen van de baarmoedermond wordt gekeken. Deze methode bestaat sinds ongeveer 1942 toen de Grieks Amerikaanse dokter Papanicoloau dit voor het eerst toepaste. Aanvankelijk keek hij naar cellen die afkomstig waren uit de vagina, maar binnen een paar jaar keek hij naar de cellen van de baarmoedermond. Hij tekende alle cellen die hij zag en benoemde later of de cellen normaal waren of afwijkend en van welk deel van de baarmoedermond de cellen afkomstig waren.

Pap indeling voor afwijkend uitstrijkje

Uiteindelijk werden de afwijkende  cellen ingedeeld  in de verschillende klassen, de zogenaamde PAP klassen, die naast nieuw ontwikkelde indelingen nog steeds worden gebruikt. De analist die afwijkende cellen ziet geeft daar een PAP codering aan en daarna worden de afwijkende uitstrijkjes nog door een patholoog beoordeeld, voordat de uitslag naar de aanvragende dokter wordt gestuurd.

Een uitslag met PAP 1 betekent een normale uitstrijk, dus zonder afwijkende cellen. Een PAP 5, betekent een uitstrijkje verdacht voor baarmoederhalskanker. De tussenliggende PAP uitslagen betekent over het algemeen, dat er afwijkende cellen zijn gevonden. De uitstrijk moet dan soms over een half jaar worden herhaald of er moet verder onderzoek plaatsvinden door een gynaecoloog. Vrouwen die een uitslag van PAP 3A2 en hoger hebben, worden meteen doorgestuurd naar een gynaecoloog. PAP 2 en 3A1  krijgen meestal het advies om het uitstrijkje na een half jaar te herhalen, is er dan nog steeds sprake van een licht afwijkend uitstrijkje dan wordt de vrouw ook doorgestuurd naar de gynaecoloog voor verder onderzoek. Hierbij is het niet altijd nodig om te behandelen. Hoe jonger iemand is hoe groter de kans dat een afwijking ook vanzelf weer overgaat. Vanzelf, wil zeggen dat het afweersysteem van de vrouw de afwijkende cellen opruimt. In de controle uitstrijkjes worden dan geen afwijkende cellen meer gezien, meestal is de arts tevreden en overtuigd dat alles weer goed is, als er 2x een normale uitstrijk is na een eerdere afwijkend uitstrijkje. In de Roosevelt kliniek wordt voor het onderzoek uitgelegd welke  cellen afwijkend zijn en wat dat betekent voor het onderzoek.

Sinds 1 januari 2017 worden de uitstrijkjes die zijn afgenomen in het kader van het bevolkingsonderzoek op baarmoederhalskanker, eerst onderzocht op aanwezigheid van het Humaan Papilloma Virus (HPV). Is het virus niet aanwezig dan wordt er niet meer naar de cellen gekeken en volgt er dus ook geen Pap uitslag. Bij aanwezigheid van HPV worden de cellen in het uitstrijkje wel beoordeeld, alle vrouwen met een Pap 2 of meer worden verwezen naar de gynaecoloog voor verder onderzoek.

Pap 1               – normaal uitstrijkje

Pap 2               – licht afwijkend uitstrijkje

Pap 3A1          – licht afwijkend uitstrijkje

Pap 3A2         – matig afwijkend uitstrijkje

Pap 3B            – ernstig afwijkend uitstrijkje

Pap 4               – ernstig afwijkend uitstrijkje

Pap 5               – verdenking op baarmoederhalskanker