HPV vaccinatie is het bewust opwekken van antistoffen tegen HPV. Deze antistoffen kunnen een HPV infectie voorkomen. De twee vaccins die op dit moment beschikbaar zijn, doen dat met virus-like particles (VLP’s). Dit zijn nagemaakte eiwitten uit het kapsel van HPV. Doordat de eiwitten type-specifiek zijn werken ze met name tegen die virustypen waarvoor het vaccin is ontwikkeld. Het vaccin bevat echter geen virus-DNA, waardoor het nooit zelf een infectie kan veroorzaken.
De ontwikkelde vaccins werken tegen de HPV typen 16 en 18. Deze twee HPV typen veroorzaken gezamenlijk 70% van alle gevallen van baarmoederhalskanker. Een van de vaccins werkt daarnaast tegen de HPV-typen 6 en 11, die geen kanker maar wel 90% van alle genitale wratten veroorzaken.
Uitgebreid onderzoek bevestigt dat HPV vaccinatie, voorstadia aan de baarmoederhals, veroorzaakt door de HPV typen 16 en 18, kan voorkomen. Door het voorkomen van een voorstadium van baarmoederhalskanker wordt ook baarmoederhalskanker op basis van HPV 16 en 18 voorkomen. De Europese autoriteit, EMEA, die oordeelt of geneesmiddelen in Europa mogen worden verkocht heeft om die reden het HPV vaccin goedgekeurd als middel om baarmoederhalskanker te voorkomen.
De antistoffen die HPV vaccinatie opwekken liggen 10 tot 100 maal boven het niveau na een natuurlijke infectie. Zelfs na ruim 10 jaar zijn de antistofniveaus nog steeds heel hoog. Over de langere termijn zijn helaas nog geen gegevens bekend. De verwachting is echter dat de antistoffen vele jaren op een beschermend niveau blijven. De toekomst moet uitwijzen of eventueel hervaccinatie nodig is of dat zogenaamde geheugencellen dit onnodig maken.
Net als bij veel andere vaccins is uit onderzoek gebleken dat de beste bescherming tegen HPV ontstaat, wanneer iemand zich 3 keer laat injecteren. Het lichaam heeft enige tijd nodig voor de opbouw van antistoffen. Bij herhaalde injecties wordt het totale aantal antistoffen hoger en ben je ook langer tegen het virus beschermd. Bij HPV vaccinatie moet er minimaal 1 maand tussen de eerste en tweede vaccinatie zitten en minimaal 3 maanden tussen de tweede en derde. De eerste twee injecties geven vooral hoge antistoffen, terwijl de derde met name is bedoeld om geheugencellen te stimuleren zodat de bescherming lang zal aanhouden. Ben je nog geen 15 jaar dan zijn 2 injecties voldoende.
Ja. Vaccinatie beschermt je tegen de hoog-risico HPV typen 16 en 18. Deze veroorzaken samen 70 procent van alle gevallen van baarmoederhalskanker. Om ook de overige 30 procent te voorkomen, is het van belang om uitstrijkjes te laten maken, ook al ben je gevaccineerd. Een uitstrijkje geeft uitsluitsel over de eventuele aanwezigheid van afwijkende cellen of voorstadia van baarmoederhalskanker. Het is dus van groot belang om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek.
Het vaccin dat ook HPV 6 en 11 bevat, beschermt tegen 90% van de genitale wratten. HPV vaccinatie beschermt niet tegen andere sexueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s).
In principe komt iedereen voor HPV vaccinatie in aanmerking. Het vaccin werkt het beste bij meisjes en vrouwen die nog niet met HPV 16 en 18 zijn besmet. Voor deze groep biedt het vaccin volledige bescherming tegen infectie met HPV 16 en 18. Uit recent onderzoek blijkt dat alle vrouwen, ook als ze reeds eerder met HPV zijn besmet, beschermd worden door HPV vaccinatie. Het vaccine werkt het beschermd beter als je HPV 16 en 18 negatief bent ten tijde van de vaccinatie.
Op 1 april 2008 adviseerde de Gezondheidsraad minister Klink van Volksgezondheid om meisjes van 12 jaar te laten vaccineren tegen baarmoederhalskanker. Op dinsdag 9 juli 2008 werd bekend dat de minister van Volksgezondheid het advies had overgenomen. Het vaccin wordt opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma vanaf eind 2009. Ook heeft de minister ingestemd met een inhaalcampagne voor meisjes geboren tussen 1-1-1993 en 31-12-1996, die in de eerste helft van 2009 is gestart. In 2009 kunnen dus alle meisjes van 12-16 jaar worden ingeënt, en daarna ieder jaar alle 12-jarige meisjes. Daarnaast blijft het voor alle vrouwen mogelijk om zich op eigen verzoek en voor eigen rekening te laten vaccineren.
Indien je zelf beslist om tegen HPV gevaccineerd te willen worden betekent dat meestal dat dit voor eigen rekening is. Indien je jezelf laat vaccineren kost dit 125 tot 150 euro per vaccinatie. In totaal zijn drie vaccinaties nodig, dus 375 tot 450 euro. Op dit moment vergoedt slechts een klein aantal ziektekostenverzekeraars HPV vaccinatie in het duurste aanvullende pakket.
Ruim 25.000 vrouwen worden bij wereldwijde studies al meer dan 7 jaar gevolgd betreffende de veiligheid van het vaccin. Onderzoek heeft aangetoond dat de bijwerkingen van HPV vaccinatie gelijk zijn aan de bijwerkingen van iedere andere vaccinatie. De belangrijkste bijwerkingen zijn plaatselijk en tijdelijk van aard, zoals roodheid, zwelling en geringe pijn direct rondom de injectieplaats. De ernstigste (gelukkig zeer zeldzame) bijwerking is een allergische reactie. Daarom moet vaccinatie altijd plaatsvinden in de nabijheid van een arts, bijvoorbeeld in de huisarts praktijk, GGD, of ziekenhuis. Gedetaileerde informatie over mogelijke bijwerkingen staat beschreven in de vaccin bijsluiter.
Op dit moment is vaccinatie van mannen nog niet bewezen zinvol. Bij mannen zijn door HPV veroorzaakte kankers zeldzaam. Als alle mannen zouden worden gevaccineerd geeft dit maximaal 2 procent extra bescherming bij de vrouw.
Voor vaccinatie buiten het Rijksvaccinatieprogramma om is een recept nodig van een arts. Toediening vindt daarna meestal plaats bij de huisarts, in het ziekenhuis of een vaccinatiecentrum.
Als je HPV vaccinatie overweegt, is het zinvol om te weten of je HPV negatief dan wel –positief bent. Vaccinatie heeft immers alleen zin als je negatief bent voor HPV 16 en/of 18. Ben je nog maagd dan is de kans dat je HPV-positief bent heel klein (ongeveer 1 procent). Testen heeft dan alleen zin als je absoluut zeker wilt zijn. Indien je al wel seksueel actief bent is er een duidelijke kans op HPV besmetting. Het is dus zinvol om je voor vaccinatie te laten testen op HPV. Bij de HPV Thuisafnametest van HumaCare ontvang je standaard een persoonlijk advies over vaccinatie en de gewenstheid van aanvullend onderzoek.
Nee, je kunt nooit afwijkingen aan de baarmoederhals krijgen door deze HPV vaccinatie. Echter als je HPV 16 of 18 positief bent op het moment van vaccinatie, dan werkt het vaccin op dat moment minder goed om je te beschermen tegen het reeds aanwezige.
Nee, tot op dit moment is in geen enkele studie aangetoond dat na HPV vaccinatie, andere HPV typen veel vaker voorkomen. De kans op een voorstadium of kanker door andere HPV typen (andere dan HPV 16 of 18) wordt dus niet groter na vaccinatie.
Nee, op dit moment is nog onvoldoende bekend over de veiligheid van vaccinatie tijdens de zwangerschap. Als je zwanger bent moet je wachten tot na de bevalling voordat HPV vaccinatie mag plaatsvinden.
De twee vaccins die op de markt zijn hebben beiden bewezen effectief te zijn tegen voorstadia veroorzaakt door HPV typen 16 en 18. Het ene vaccin geeft ook bescherming tegen HPV 6 en 11, die geen kanker maar wel genitale wratten veroorzaken. Het andere vaccin heeft een speciale toevoeging waardoor er hogere niveaus van antistoffen worden bereikt. Mogelijk geeft dit daardoor langere bescherming. Dit laatste is echter niet bewezen. Daarom is geen duidelijke voorkeur aan te geven en mag iedere vrouw zelf haar keus maken. In het Rijksvaccinatieprogramma is de keus van de minister gevallen op het vaccin met de speciale toevoeging en niet die met HPV 6 en 11.
Ja, als je HPV 16 of 18 negatief bent werkt het vaccine het beste. Vrouwen die HPV 16 en 18 positief zijn ten tijde van de vaccinatie, ontwikkelen na de vaccinatie iets minder vaak afwijkingen dan vrouwen die HPV 16 en 18 positief zijn en niet worden gevaccineerd.
Nee, vaccinatie mag pas vanaf 9-jarige leeftijd worden toegediend
Nee, HPV vaccinatie werkt niet tegen afwijkende cellen of baarmoederhalskanker, als die al aanwezig zijn. Wanneer afwijkende cellen van de baarmoederhals zijn vastgesteld, zal uw huisarts u zonodig doorverwijzen naar een gynaecoloog voor eventuele behandeling.